Kafein Faydaları Nedir?
Kafein ne işe yarar? Bu sorunun cevabını şu şekilde verebiliriz; kafein ne işe yaramaz ki! Gerçekten de espri kısmı bir tarafa kafein faydaları say say bitmeyen bir destektir. Bu yüzden diyetisyenlerden doktorlara pek çok uzman kafein tüketimini desteklemektedir.
Kafein Faydaları #1: Sizi uyanık tutar!
Bilim adamları 20-25 yıl öncesine kadar kafeinin beyni canlandırıcı etkiye sahip olduğunu düşünüyordu. Fakat sonradan yapılan araştırmalar çok ilginç bir gerçeği ortaya koydu. Kafein aslında beyne etki etmiyor. Beyni etkileyen başka bir kimyasal ile reaksiyona geçiyor; adenozin.
Adenozin aslında bir tür şekerdir ve beynin sinir aktivitesini yavaşlatır. Bu yüzden uyku getirici etkiye sahiptir. İnsanlar uyku gereksinimi duydukları zaman vücutlarındaki adenozin seviyeleri de yüksek olur. Bu beynin, kendi şalterini indirme yöntemidir.
Ne kadar fazla uyanık kalırsanız, o kadar fazla adenozin kademeli olarak beyninizde birikmeye başlar. Bu fazlalık da sinir sisteminin faaliyetlerini sekteye uğratır ve sizi daha bitkin bir hale getirir. Sadece yeteri kadar uyuyarak vücudunuzdaki bu kimyasalı temizleyebilir ve bir sonraki güne tamamen dinlenmiş olarak uyanabilirsiniz. Fakat uykunun dışında adenozini vücuttan atmanın alternatif bir yolu daha var: Kafein! Etkisi son derece basit; adenozin alıcılarının önünü keserek adenozinin etkisini göstermesini engelliyor. Kapı kilidine bir kürdanın sıkıştırıldığını düşünün. Böylece anahtar kapıyı açmayacaktır. Kafein de öyle bir etki yaratarak uykuya açılan kapının kilidini tıkar. Yani kafein yararları arasında sizi uyanık tutmak var ama bunu direkt değil dolaylı bir şekilde yapıyor.
Kafein Faydaları #2: Kafein pek çok hastalığı (kanseri bile) önler
Bu maddeyi, kafein faydaları arasında görmeyi hayal etmediğinizi billiyoruz. Ancak biz de bilim adamlarının yalancısıyız. Yıllardır kafein alımı ile kanser arasında bir bağın olduğunu ortaya çıkarmak için bir sürü araştırma yapılıyor. Harvard Üniversitesinin yaptığı araştırma da onlardan biri. Elde edilen sonuçlara göre kafein alımı tip 2 diyabete yakalanma ihtimalini azaltabiliyor. Ayrıca İtalyanlar tarafından yapılan bir başka araştırma da, kahve içen kişilerin ağız ve yemek borusu kanserine yakalanma ihtimallerinin azaldığını gösterdi. Başta da belirttiğimiz gibi bu güzel haber, Kafein ne işe yarar diye sorduğunuz zaman almayı beklemediğiniz yanıtlardan biri.
Kafein Faydaları #3: Kafein sizi bambaşka biri yapar
Kafeinin fiziksel olarak enerjimizi artırdığı uzun zamandır bilinse de; aslında gerginlik, hatta panik atak gibi pek hoş olmayan yan etkileri de olabiliyor. Kafein ne işe yarar diye yapılan araştırmalar da insanların bir bölümü için bu inanışın geçerli olduğunu doğruluyor. Bu konuda yapılan bir araştırmada rastlantısal olarak seçilen 94 kişiye, 150 mg (yaklaşık 2 fincan) kahve verilerek, bu kişilerin tepkileri, ruh halleri, uyanıklık durumları, kalp atış hızları ve kan basınçları gibi pek çok konu incelemeye tabi tutulmuş. Sonuç olarak kafeinin neredeyse bütün ölçümlerde, dikkatin artmasından yorgunluğun azalmasına kadar tüm denekleri olumlu yönde etkilediği görülmüş. Ortadaki tek farklılık spesifik bir gen varyasyonuna sahip olan kişilerde gerginlik görülmesi olmuş ki, bu kişiler denek grubunun %30’unu oluşturuyormuş. Fakat geri kalan %70’lik kesimde herhangi bir yan etki gözlemlenmemiş.
Yani özetle eğer kafeine karşı alışılmıştan farklı bir tepki veriyorsanız, bunun büyük ihtimalle sizin biyolojik yapınızla bir ilgisi vardır. Bu yüzden ılımlı miktarlarda kafein bile sizi aşırı sıkıntıya ve gerginliğe sürüklüyorsa, kahveyi tamamen kesmenizde fayda var. Genlerinizle inatlaşmanın bir anlamı yok.
Kafein Faydaları #4: Kafein dayanıklılığı artırır
Yapılan çalışmalar kafeinin; yüzme, tenis gibi sporlardan, ağır ve aktivitesi yoğun işlere kadar birden fazla eylemde ergojenik etkiye sahip maddeler arasında olduğunu gösteriyor. Yani kafein, kişinin yaptığı işin miktarını ve performansını da yükseltiyor. Bu yüzden pek çok termojenik ürün içinde kafein bulunmaktadır. Bunun altında yatan en büyük sebep ise kafeinin dayanıklılığı artırmasında gizli. Üstelik bu etkinin oluşabilmesi için fazla miktarlarda kafeine de gerek yok. Yapılan bir araştırmaya göre 2-3 fincan kahve içen kişiler içmeyenlere göre daha dayanıklı oluyor. Bu miktarın üzerine çıkıldığında ise performansta ekstra bir artış yaşanmıyor.
Fakat sindirim sistemiyle ilgili sıkıntıları olan kişilerin kafein yardımıyla egzersiz performanslarının sınırlarını zorlamadan önce bir daha düşünmelerinde yarar var. Çünkü kahvenin içerisinden bulunan asitler ve diğer bileşenler bu yöndeki ağrıları tetikleyebilir.
Kafein Faydaları #4: Kafein konsantrasyonu artırır
Kafeinin yararları arasından en fazla öne çıkarılanı ise kişiye zihinsel olarak geçici bir rahatlama sağlaması oluyor. Fakat kafeinin kısa süreli de olsa IQ seviyesini yükseltebileceğini umanlar yanılıyor. Maalesef elde edilen son bulgulara göre kafeinin böyle bir mahareti, ne yazık ki yok. Veriler kafeinin sadece kişiye uyanıklık ve tetikte olmak gibi avantajlar kazandırdığı yönünde.
Uyanıklık her iş açısından, hele ki belli başlı işler açısından çok önemlidir. Örneğin askerdeyken uyanık ve tetikte olmak hayati derecede önem taşır.
Amerikan Hava Kuvvetleri bünyesinde vardiyalı çalışmanın etkileri üzerine bir araştırma yapıldı. Bunun için 16 sağlıklı askerin; 1 aylarını 28 saat nöbet tutup, 14 saat uyku uyuyacak şekilde geçirmeleri sağlandı. Uyanık oldukları her saatte, bu kişilerin bir kısmı bir adet plasebo, diğer kısmı ise bir adet 20 miligramlık kafein kapsülü aldılar. Ortaya çıkan sonuç ise çok netti. Kafein kullanan kişilerin. bilgisayar ortamında yapılan testlerde, diğerlerine göre çok daha iyi bir performans sergiledikleri görüldü. Ayrıca bu bulgular farklı bir noktaya daha işaret etmiş oldu. O da uyanır uyanmaz kahveye yapışmanın bir anlamı olmadığı! “Kafein küçük ve giderek artan miktarlarda alındığı zaman çok güçlü bir etki yaratabiliyor,” diyor bu deneyde görevli olan Dr. James Wyatt ve ekliyor: “Üzülerek söylüyorum ki birçoğumuz kafeini yanlış şekilde kullanıyoruz.”
